Włączenie do diety surowych warzyw i owoców jest bez wątpienia zdrowe, ale czy wiesz, że istnieje dieta, która jest oparta właśnie na „surowiźnie"? Jest to dieta witariańska (raw food diet). Poza warzywami i owocami jej zwolennicy jedzą także orzechy, nasiona, zboża, a czasami nawet surowe jajka, nabiał, ryby i mięso (choć trzeba przyznać, że jest to rzadkość, bo większość witarian to weganie i wegetarianie). Unikają wszelkiej obróbki cieplnej (graniczną wartością jest 40°C).
Co jest zdrowsze: produkty gotowane czy surowe?
Odpowiedź brzmi: jedno i drugie jest zdrowe. Zarówno gotowana, jak i surowa żywność są dla nas dobre, a wartości różnią się w zależności od sposobu jedzenia i przygotowania. Zwolennicy surowej żywności wierzą, że proces podgrzewania niszczy składniki odżywcze i naturalne enzymy znajdujące się w pożywieniu. Nauka tego jednak nie popiera. Gotowanie zmniejsza ilość/wartość niektórych składników odżywczych, ale innych zwiększa. Proces ten niszczy też szkodliwe bakterie i inne niepożądane związki.
Enzymy
Tak, to prawda, że wysoka temperatura może zniszczyć niektóre enzymy, ale kwasy żołądkowe mogą uczynić to samo. Zatem nie stawia to procesu gotowania w złym świetle.
Składniki odżywcze
Gotowanie obniża zawartość niektórych składników odżywczych w żywności, zwłaszcza rozpuszczalnych w wodzie, takich jak witamina C i witaminy z grupy B. Jednak gotowanie wzmacnia inne składniki odżywcze, na przykład likopen i beta-karoten, które są wtedy łatwiej wchłaniane przez organizm.
Bakterie i inne niepożądane substancje
Gotowanie żywności usuwa z niej bakterie. Ogrzewanie zbóż i roślin strączkowych zmniejsza również niebezpieczny poziom lektyn (absorbujących minerały) i kwasu fitynowego.
Jakie jest ryzyko spożywania surowej żywności?
Dieta oparta na surowych produktach może być niebezpieczna dla zdrowia, szczególnie jeśli zawiera surowe, niepasteryzowane lub niedogotowane produkty pochodzenia zwierzęcego. A nawet jeśli trzymasz się wyłącznie produktów roślinnych, musisz być ostrożny. Wiadomo, że surowe warzywa i owoce mogą niekiedy zawierać szkodliwe bakterie, takie jak E. Coli, dlatego tak ważne jest mycie wszystkich produktów przed spożyciem. Gotowanie skuteczniej niszczy toksyny, bakterie i inne zarazki, które mogą się czaić w pożywieniu.
Zachowaj ostrożność, jeśli spożywasz niżej wymienione produkty spożywcze!
Fasola nerkowata: w przeciwieństwie do innych odmian może być bardzo toksyczna. W jej przypadku bardzo ważny jest proces gotowania. Obniża on również poziom kwasu fitynowego, dzięki czemu organizm może lepiej przyswajać składniki odżywcze roślin strączkowych.
Kiełki: kiełki fasoli, soczewicy i nasion mogą być pożywką dla bakterii, takich jak E. coli i Listeria, które powodują zatrucie pokarmowe. Gotowanie zabija je.
Jajka: surowe jajka mogą zawierać salmonellę, dlatego powinny być poddawane obróbce cieplnej. Używaj jaj pasteryzowanych w przepisach, które wymagają surowych lub niedogotowanych jaj.
Owoce morza: surowe owoce morza mogą zawierać niebezpieczne bakterie i pasożyty. Centers for Disease Control (CDC) zaleca, aby ich unikać lub poddawać je obróbce.
Nabiał: surowe mleko może zawierać Listerię, która wywołuje poważne infekcje, a czasami komplikacje w ciąży. Mleko pasteryzowane jest bezpieczne i można je spożywać bez ryzyka.
Jakie są plusy i minusy surowej żywności?
Plusy
Surowa dieta zawiera „tony” świeżych owoców i warzyw, co oznacza mnóstwo witamin, minerałów i błonnika. Są tutaj również orzechy, nasiona i oleje, które dostarczają bardzo duże ilości zdrowych tłuszczów. Co więcej, świeże surowe pokarmy nawadniają lepiej niż ich gotowane odpowiedniki. A ponieważ surowa żywność kładzie nacisk na nieprzetworzone produkty, to też nie spożywa się tutaj w nadmiarze cukru, soli i wielu innych chemicznych dodatków. Za zaletę można uznać także niską kaloryczność takiej diety, jest to szczególnie ważne dla osób chcących zrzucić kilka kilogramów.
Minusy
O ile wśród osób redukujących, niska kaloryczność diety jest plusem, tak u całej reszty niekoniecznie. Niska wartość energetyczna większości produktów może utrudnić zebranie wystarczającej ilości kalorii. Dzieje się tak, ponieważ nie dość, że produkty roślinne same w sobie mają ich mniej, to również dlatego, że surowe pokarmy są często gorzej strawne, więc organizmowi trudniej jest przyswoić dostępne kalorie. Problem ze strawnością oznacza również, że nie przyjmujesz wszystkich wartości odżywczych. Gotowanie poprawia strawność i przyswajalność tych składników w wielu produktach spożywczych.
Kolejnym minusem jest problem ze zrównoważeniem makroskładników. Osoby na diecie surowej spożywają zwykle duże ilości tłuszczów (orzechy, oleje), cukrów (owoce), a mało białka. Jeśli przejdziesz na surową dietę wegańską, spożywanie makroskładników w odpowiednich proporcjach stanie się po prostu trudniejsze. Oprócz niedoborów typowych dla regularnej surowej diety istnieje dodatkowe ryzyko niedoboru wapnia, witaminy D lub witaminy B12.
Czy styl życia oparty na diecie witariańskiej jest bezpieczny?
Zaplanowana dieta witariańska nie wyrządzi nikomu szkody, jeśli będzie stosowana przez krótki okres. Jeżeli jednak myślisz o niej w dłuższej perspektywie, to wiedz, że nie jest zbyt bezpieczna i zrównoważona pod kątem energetycznym i odżywczym. Wiąże się z niedoborami żywieniowymi, które w konsekwencji doprowadzą do problemów zdrowotnych. Oczywiście można uzupełniać braki suplementami (jest to wręcz wskazane), ale na dłuższą metę będzie to niewystarczające. Pamiętaj, że nasz organizm czerpie korzyści również z samego faktu jedzenia ciepłych posiłków. Diety witariańskiej powinny też unikać kobiety w ciąży, osoby ze słabszym układem odpornościowym oraz wszelkimi schorzeniami. Poza tym decyzję o przejściu na witarianizm należałoby omówić z lekarzem.
Podsumowanie
Dieta witariańska składa się z co najmniej W 70% z niegotowanej, minimalnie przetworzonej żywności. Większość surowych pokarmów jest oparta na roślinach, ale niektórzy witarianie jedzą surowe jajka, nabiał, mięso lub ryby.
Czy jest bezpieczna dla zdrowia? Biorąc pod uwagę fakt, że dostarcza niewiele kalorii, bardzo mało białka i często ogranicza wchłanianie składników odżywczych, można powiedzieć, że nie jest dla nas optymalna. Oczywiście nie wyrządzi szkody, jeśli mamy ochotę spróbować stosować ją przez krótki czas, np. w ramach tzw. oczyszczania organizmu. Jednak jeśli myślisz o niej jako o swoim przyszłym stylu życia, warto się zastanowić, czy jest tego wart. Wiele produktów spożywczych jest bardziej strawna po ugotowaniu. Proces ten ułatwia organizmowi przyswajanie niektórych składników odżywczych, a także usuwa niechciane bakterie. Dla Twojego zdrowia najkorzystniejsza będzie kombinacja surowej i gotowanej żywności.
