Dieta roślinna, wegańska dla dziecka - czy to dobry pomysł?

Skutki uboczne związane z różnymi trendami żywieniowymi mogą niekiedy mocno uprzykrzyć życie. Dobrym przykładem na to jest słynny trend z 2018 roku, pochodzący z mediów społecznościowych, w którym dzieci spożywały kapsułki z detergentem do prania. Oczywiście jest to przykład skrajny, jednak do diet niezbyt dobrych dla rozwoju i zdrowia dzieci jest również restrykcyjny weganizm, oparty wyłącznie o jadłospisy roślinne.

Co dobrego jest w weganizmie?

Jedynym słusznym uzasadnieniem przejścia na dietę roślinną wydaje się być jej korzystniejszy, w porównaniu do innych diet, wpływ na środowisko. Koszty środowiskowe upraw roślinnych produktów spożywczych są zdecydowanie niższe, niż ma to miejsce w przypadku hodowli zwierząt rzeźnych. Pamiętać jednak przy tym należy, że wykorzystywanie środowisk morskich i żyjących w nich organizmów (głównie alg) do pozyskiwania / produkcji witaminy B12 (kobalaminy), czy DHA (kwasu dokozaheksaenowego), nie należy do najbardziej trafnych wyrazów troski o ekologię. Jednym z zagrożeń, o których wspominają naukowcy, jest wprowadzanie transgenicznych organizmów do otwartych ekosystemów wodnych.

Dla zdrowia weganizm sprawdza się głównie w przypadku osób, które przez wiele lat nie dbały o zdrowie i borykają się z takimi schorzeniami, jak np. rak jelita grubego, choroba wieńcowa, czy reumatyzm. Nie ma dowodów na to, aby dieta roślinna była lepsza np. w kontekście regulacji masy ciała, glikemii czy wydolności fizycznej. O trosce o dobro zwierząt również ciężko jest mówić jednoznacznie, gdyż rośliny podobnie jak inne organizmy żywe wykazują przejawy inteligentnego reagowania na bodźce ze środowiska zarówno na poziomie indywidualnym, jak i w kontekście przekazywania genów na poziomie kilku kolejnych pokoleń.

Czy dzieci powinny unikać mięs?

Bez najmniejszego wątpienia dzieci nie powinny unikać mięs, chyba że komuś zależy na tym, aby jego potomstwo rozwijało się w sposób nieoptymalny. Wystarczy od najmłodszych lat produkty odzwierzęce do ich diety wprowadzać pod postacią niskoprzetworzoną. Zdecydowanie kłamstwem jest mówienie, że wszystkie mięsa są złe, zwłaszcza biorąc pod uwagę bogactwo substancji odżywczych mięs, podrobów czy ryb, które podda się na przykład gotowaniu w wodzie lub na parze, a także duszeniu. Wszystko, co jest najgorsze dla zdrowia w produktach odzwierzęcych, pochodzi z niewłaściwej obróbki kulinarnej.

Nadmierne i zbyt częste grillowanie i pieczenie oraz smażenie w panierce to metody, które prowadzą nie tylko do ograniczenia przyswajalności cennych związków, ale również ich degradację, co przekłada się na faktyczne zwiększenie podatności na różne choroby, w tym choroby nowotworowe. Jeszcze innym zagrożeniem, przede wszystkim dla układu sercowo-naczyniowego, jest regularne spożywanie przesolonych wędlin oraz mięs dojrzewających przy jednoczesnym niedoborze warzyw, owoców, zbóż, orzechów i nasion.

Czemu nie warto unikać mięs?

Mięsa poddane odpowiedniej obróbce są źródłami cennych substancji pochodzenia białkowego (kreatyna, karnityna, karnozyna, kolagen), witaminy B12, czy związków o zróżnicowanej budowie, takich jak koenzym Q10, cholina, fosfatydyloseryna, a także lipidów, takich jak DHA, czy kwas arachidonowy (ARA). Wielu z tych związków na próżno szukać w roślinach, a warto wiedzieć, że budują one komórki organizmu oraz chronią je, a także sprzyjają pracy układów nerwowego i mięśniowego oraz sercowo-naczyniowego. Nie rezygnując z mięs i produktów odzwierzęcych łatwiej też jest zaspokoić zapotrzebowanie na kwas eikozapentaenowy (EPA), żelazo, jod czy witaminę D.

Źródła:

• Alwarith J, Kahleova H, Rembert E, Yonas W, Dort S, Calcagno M, Burgess N, Crosby L, Barnard ND. Nutrition Interventions in Rheumatoid Arthritis: The Potential Use of Plant-Based Diets. A Review. Front Nutr. 2019 Sep 10;6:141. doi: 10.3389/fnut.2019.00141. PMID: 31552259; PMCID: PMC6746966.
• Lopes da Silva T, Moniz P, Silva C, Reis A. The Dark Side of Microalgae Biotechnology: A Heterotrophic Biorefinery Platform Directed to ω-3 Rich Lipid Production. Microorganisms. 2019 Dec 10;7(12):670. doi: 10.3390/microorganisms7120670. PMID: 31835511; PMCID: PMC6956277.
• Watling, C.Z., Schmidt, J.A., Dunneram, Y. et al. Risk of cancer in regular and low meat-eaters, fish-eaters, and vegetarians: a prospective analysis of UK Biobank participants. BMC Med 20, 73 (2022). https://doi.org/10.1186/s12916-022-02256-w
• Dombrowski JE, Martin RC. Activation of MAP kinases by green leaf volatiles in grasses. BMC Res Notes. 2018 Jan 29;11(1):79. doi: 10.1186/s13104-017-3076-9. PMID: 29378628; PMCID: PMC5789745.